پژوهشی جدید برای افزایش قدرت تفکر انتقادی دانش آموزان
هوا فضا: رویکرد های آموزشی نوین بدنبال افزایش مهارت های فکری و توانایی تحلیل دانش آموزان هستند. پژوهش جدیدی در همین جهت، به تأثیر روش آموزش معکوس بر تقویت تفکر انتقادی دانش آموزان پرداخته و نتایج جالبی را نشان داده است.
به گزارش هوا فضا به نقل از ایسنا، امروزه با تغییرات سریع در دنیای اطلاعات و نیازهای جامعه، دانش آموزان باید بتوانند علاوه بر درک مفاهیم درسی، به تحلیل و تفسیر اطلاعات نیز بپردازند. این قابلیت با مهارت هایی همچون تفکر انتقادی، همکاری، نوآوری و تعامل رشد می یابد. در این بین، تفکر انتقادی به عنوان یکی از مهم ترین مهارت ها، به دانش آموزان کمک می نماید تا دیدگاه های منطقی داشته باشند و بتوانند با سنجش و بررسی مطالب، تصمیمات بهتری بگیرند. این مهارت ها برای نسل جدید یادگیرندگان، که در دنیای پر از داده ها و اطلاعات زندگی می کنند، بسیار مهم و حیاتی هستند؛ برای اینکه به آنها امکان می دهند تا به اطلاعات از دیدگاهی وسیع و عمیق نگاه کرده و فراتر از کتاب های درسی، به قضاوتی منطقی درباره ی جهان اطراف خود برسند.
ضرورت آموزش تفکر انتقادی زمانی روشن تر می شود که بدانیم این مهارت نه فقط به رشد فکری دانش آموزان کمک می نماید، بلکه زمینه ساز مدیریت بهتر احساسات، تحلیل دقیق تر و انتخاب راهکارهای مؤثر نیز می شود. تحقیقات نشان داده اند که تفکر انتقادی به مرور از تجربه های روزمره، ارزیابی شواهد، و آزمودن نتایج به دست می آید. بنابراین، آموزش مهارت های تفکر انتقادی می تواند یادگیرندگان را به طرف درک بهتر و مسئولانه تر اطلاعات هدایت کند. در این بین، روش های آموزشی خاصی نیز وجود دارند که می توانند این قابلیت را تقویت نمایند. یکی از این تکنیک ها، روش آموزش معکوس است که تلاش می کند با تغییر شیوه یادگیری، دانش آموزان را از مخاطب محض به یادگیرنده ای فعال تبدیل کند.
در همین راستا، تعدادی از محققان دانشگاه محقق اردبیلی، به سرپرستی علی شیخ الاسلامی، دانشیار گروه مشاوره، تحقیقی انجام داده اند تا تأثیر روش آموزش معکوس بر گرایش دانش آموزان به تفکر انتقادی را بررسی نمایند. آنها در این پژوهش بدنبال آن بودند تا دریابند آیا این تکنیک آموزشی می تواند به افزایش خلاقیت، بلوغ فکری و انگیزه در دانش آموزان کمک نماید یا خیر.
پژوهش فوق بر روی دانش آموزان دختر پایه نهم انجام شد. پژوهشگران دو گروه دانش آموز را از دو مدرسه مختلف انتخاب کردند و از یکی به عنوان گروه آزمایش و از دیگری به عنوان گروه کنترل استفاده کردند. دانش آموزان گروه آزمایش با بهره گیری از روش آموزش معکوس، به یادگیری پرداختند؛ به این صورت که مطالب درسی بصورت ویدئو های آموزشی در اختیارشان قرار گرفت و پیش از کلاس مطالعه کردند. سپس، زمان کلاس به پرسش وپاسخ و تمرینات عملی اختصاص یافت. به این ترتیب، دانش آموزان فرصت یافتند تا ضمن یادگیری در محیط شخصی خود، در کلاس نیز مشارکت فعالی داشته باشند. داده های این پژوهش بوسیله پرسشنامه استاندارد جمع آوری و نتایج با روش های آماری تجزیه وتحلیل شد.
یافته های این مطالعه نشان می دهند که روش آموزش معکوس بطور معنادار و قابل توجهی موجب افزایش گرایش دانش آموزان به تفکر انتقادی شده است. این افزایش خصوصاً در خلاقیت، بلوغ شناختی و درگیری ذهنی دانش آموزان گروه آزمایش مشاهده گردید.
این نتایج بیان کننده آن هستند که دانش آموزانی که با روش آموزش معکوس آموزش دیدند، نه فقط توانستند اطلاعات بیشتری جذب کنند، بلکه این اطلاعات را با نگاهی عمیق تر و انتقادی تر بررسی کردند.
بر اساس این مطالعه، روش آموزش معکوس به سبب تمرکز بر مسئولیت یادگیری دانش آموز و ایجاد فرصت هایی برای تفکر، درک عمیق تری از مطالب درسی به وجود می آورد. این تکنیک نه فقط به دانش آموزان امکان می دهد که قبل از ورود به کلاس به محتوای آموزشی مسلط شوند، بلکه بوسیله تعاملات گروهی و راهنمایی معلم در کلاس، تفکر انتقادی آنها را نیز تقویت می کند. به عبارتی، این تکنیک به آنها کمک می نماید تا در برخورد با مسائل مختلف، دیدگاه های خودرا بررسی نموده و مهارت های فکری خودرا به کار بگیرند.
از آنجا که یافته های این پژوهش با مطالعات دیگری نیز هم سو است، می توان گفت روش آموزش معکوس یکی از روش های مؤثر برای ارتقای سطح تفکر انتقادی در نظام آموزشی است. این تکنیک که با تاکید بر تعامل دانش آموز و معلم، ویدیوی آموزشی و تمرینات گروهی طراحی شده، فضایی را فراهم می آورد که دانش آموزان بتوانند بهتر با محتوای آموزشی ارتباط برقرار کرده و با انگیزه بیشتری به یادگیری بپردازند.
به علاوه، ازآنجاکه در این تکنیک امکان بحث و مشارکت بیشتر در کلاس فراهم می شود، دانش آموزان می توانند با دیدگاهی بازتر و تحلیلی به مطالب بپردازند.
قابل ذکر است این یافته های علمی در فصلنامه «پژوهش در نظام های آموزشی» انتشار یافته اند؛ نشریه ای که وابسته به انجمن پژوهش های آموزشی ایران است. دستاوردهای این مطالعه بدون تردید می توانند به مدارس و معلمان کمک کنند تا با بهره بردن از روش های جدید تدریس، یادگیری دانش آموزان را بهبود بخشند و زمینه را برای توسعه مهارت های تفکر انتقادی فراهم نمایند.
منبع: هوا فضا
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب