باید سایه علم کوچک از کلاس های درس، پایان نامه ها و رفتارهای سازمانی پژوهشی برداشته شود
به گزارش هوا فضا، استاد مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی با اعلان اینکه دوره علم کوچک تمام شده و دوره علم بزرگ است، اظهار داشت: باید سایه علم کوچک از کلاس های درس، پژوهش ها، پایان نامه ها و رفتارهای سازمانی پژوهشی برداشته شود و توجه به علم بزرگ جایگزین آن شود.
به گزارش هوا فضا به نقل از ایسنا، نشست تخصصی مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری با عنوان «پژوهش، توسعه و آینده ایران» با حضور محمد مهدی زاهدی، وزیر اسبق علوم، تحقیقات و فناوری و عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و مقصود فراستخواه؛صاحب نظر توسعه و استاد مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی انجام شد.
مقصود فراستخواه؛ صاحب نظر توسعه و استاد مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی با اشاره به نقش علم در کاهش رنج های زندگی اظهار داشت: باید چراغ علم را روشن نگه داریم تا بتوانیم از رنج های زندگی بکاهیم و علم ورزی کمک می نماید تا از بار رنج های نالازمی که می کشیم کاسته شود. علم ورزی کشف حیطه امکان هاست و ما با علم ورزی در این مرکز داریم امکان توسعه در ایران را کشف می نماییم و وقتی از علم ورزی صحبت می نماییم یعنی قسمتی از کلان سرمشق امکان در فکر توسعه ایران را بیان می نماییم.
وی با اشاره به کتاب سه جلدی تاسیسات جدید تمدنی در ایران اثر مرحوم دکتر حسین محمودی اردکانی اظهار داشت: در این کتاب به تاسیسات تمدنی ایران معاصر اشاره شده است. بخش اعظمی از تاسیسات جدید تمدنی، تاسیسات علمی هستند که نمونه هایی همچون اولین ماشین چاپی زین العابدین تبریزی، نخستین کتاب هایی که ترجمه شد مثل سقوط و نزول امپراتوری روم، محتویات اولین سفرهایی که ایرانیان به اروپا کردند و...، همچون همین تاسیسات جدید تمدنی در ایران است؛ بدین سبب تا به امروز نهاد علم همچون مهم ترین اجزای ماتریس نهادی توسعه در ایران بوده است.
فراستخواه افزود: نهاد علم یکی از مهم ترین اجزای ماتریس نهادی توسعه است و تا ماتریس نهادی اتفاق نیفتد توسعه صورت نخواهد گرفت. فکر توسعه یک فکر طولانی مدت است و ماتریس نهادی این فکر توسعه را نشان میدهد و همین طور فکر توسعه به ساخته شدن ایران به مثابه یک طرح طولانی مدت نگاه می کند. در یک جمله، توسعه به مثابه تجمیع و ارتقای ظرفیت ها و قابلیت های انسانی و نهادی است و اگر ما بتوانیم ظرفیت ها و قابلیت های انسانی و نهادی خودرا مدام ارتقا دهیم و این ظرفیت ها و قابلیت ها را تجمیع نماییم در نتیجه توسعه به درجه بلوغ خواهد رسید.
وی در ادامه اضافه کرد: ماتریس نهادی توسعه، صورت بندی نهادی و غیرنهادی توسعه را نشان میدهد که محیط شناختی، هنجاری، ارزشی، عینی، فنی و مادی برای توسعه است و نهادهایی چون نهاد اقتصادی (مثل شراکت و مالکیت و... )، نهاد سیاسی (مثل قانون، حکمرانی حزبی، نهادهای مدنی، تفکیک قوا و... )، نهاد اجتماعی و فرهنگی (مثل افکار عمومی، عرف، هنجارها و... )، نهاد علمی و فناوری (مثل دانش مشروع، چاپ، اینترنت آزاد و... ) و نهاد ذهنی (مثل اخلاق، گفتگو، کثرت گرایی و... ) را در بر می گیرد.
این صاحب نظر توسعه و استاد مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی در ادامه اظهار داشت: من تا اینجا درک خودرا از نسبت میان پژوهش و توسعه بیان کردم. من پژوهش را در شکل مناسک گونه رفتار سازمانی مناسب ارزیابی نمی کنم، طرح پژوهشی موفق از نظر من، طرحی از کنش و واکنش علمی، قسمتی از طرح اجتماعی برای توسعه و طرحی برای کشف حیطه های امکانی توسعه در ایران و فهم مسئله ایران و آینده آنست.
وی افزود: مواردی همچون کالایی شدن، رسانه ای شدن، دیجیتالی شدن، تجاری شدن، رقابتی شدن، بین المللی شدن و چندقطبی های واگرایی قدرت در جهان همچون توصیفگرهای پیشرفت در ایران هستند. در این دوره از زمان دیگر دوره علم کوچک تمام شده و دوره علم بزرگ است و باید سایه علم کوچک از کلاس های درس، پژوهش ها، پایان نامه ها و رفتارهای سازمانی پژوهشی برداشته شود و توجه به علم بزرگ جایگزین آن شود. علم بصورت رشد نمایی حرکت می کند و رشد نمایی علم موجب ایجاد علم بزرگ می شود. کثرت گرایی رو به ازدیاد، سطح انتظارات و تصاویر ذهنی گروههای اجتماعی، وضعیت سرمایه های اجتماعی، مسئله کارایی و مشروعیت در دولت و سازمان ها نمونه هایی از توصیفگرهای پیشرفت ایران است که موجب تشکیل علوم بزرگ شده است.
فراستخواه در ادامه اضافه کرد: ما در راه پژوهش برای توسعه ایران، به آینده بسیار پیچیده ای پرتاب می شویم که باید توان کاوش آنها را داشته باشیم تا بتوانیم از آنها بهره ببریم. دنیای آینده، دنیای انسان خردمند؛ حتی دنیای بیش از «هومو ساپینس» یعنی دنیای بیش از خرد است.
در ادامه نشست، محمد مهدی زاهدی؛ وزیر اسبق علوم، تحقیقات و فناوری و عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران در سخنانی اظهار داشت: اگر به تولیدات علمی کشورها در پایگاه علمی اسکوپوس دقت کنیم، ایران به لحاظ علمی در رتبه ۱۵ دنیا و رتبه ۲ منطقه قرار دارد و کشور ترکیه که رقیب علمی ایران در منطقه است در پایگاه علمی اسکاپوس در رتبه ۱۷ دنیا قرار دارد. اما در پایگاه علمی وب آو ساینس جایگاه علمی این دو کشور در این دو پایگاه علمی جابه جا شده است.
وی با اشاره به تفاوت های تولیدات مقالات علمی در قبل و پس از انقلاب شکوهمند اسلامی اظهار داشت: در دوران اوایل انقلاب حدود ۴۷۰ مقاله در سال تولید می شد؛ اما درحالی که سال قبل در پایگاه اسکاپوس بیش از ۷۷ هزار مقاله و برمبنای پایگاه وب آو ساینس بیش از۷۴ هزار مقاله را داشته ایم. به لحاظ تعداد دانشجویان نیز همچنین، یعنی تعداد دانشجویان در دوران اوایل انقلاب به زیر ۲۰۰ هزار نفر می رسید؛ اما امروزه تعداد دانشجویان ایران چیزی حدود سه میلیون و صدهزار نفر است. به لحاظ تعداد هیئت علمی نیز آن دوره چیزی حدود ۵ هزار نفر عضو هیئت علمی بودند اما امروز این تعداد به بالای حدود ۹۰ هزار نفر رسیده است.
زاهدی افزود: موضوع مهم این است که آیا تولید مقاله برای رشد و پیشرفت کشور کفایت می کند؟ که در اینجا پاسخ منفی است؛ برای اینکه ما در نظام نوآوری یک زنجیره داریم که اگر در آن زنجیره افراد دست به دست هم ندهند کشور به اهداف پیش روی خود نخواهد رسید.
وزیر اسبق علوم، تحقیقات و فنّاوری و عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران ضمن اشاره به شاخص هایی چون خروجی های اخلاقی، خروجی های دانش و فناوری، پیچیدگی های کسب وکار و پژوهش سرمایه انسانی به عنوان چهار شاخص جدی در عرصه های نوآوری و فناوری، اظهار داشت: در عرصه خروجی های خلاق، ترکیه رتبه ۲۷ جهان و ایران رتبه ۴۳ جهان و امارات رتبه ۵۰ جهان است یعنی در منطقه ما پس از ترکیه در رتبه دوم قرار داریم. در مورد خروجی های دانش و فناوری، ترکیه رتبه ۴۴ جهان، ایران ۵۵، امارات ۵۹ و عربستان رتبه ۶۸ جهان را دارد و دراین زمینه هم پس از ترکیه ما در رتبه دوم منطقه قرار داریم.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب