مدیر بخش زلزله مركز تحقیقات مسكن مطرح كرد
فریب سکون لرزه ای گسل شمال تهران و تبریز را نخوریم
به گزارش هوا فضا، مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تکیه بر این که گسل آناتولی مسبب زلزله ترکیه سال ها در سکون لرزه ای قرار داشته و همین وضعیت هم بر روی گسل های فعال کشور چون شمال تبریز و شمال تهران، نیاوران و مشا حاکم است، اظهار داشت: سکون لرزه ای بر روی گسل های کشور نباید ما را بفریبد و باید از زلزله های ترکیه درس بگیریم.
به گزارش هوا فضا به نقل از ایسنا، دکتر علی بیت اللهی در وبینار ملاحظات زلزله شناختی مهندسی زلزله های ۶ فوریه ترکیه و بررسی عملکرد ساختمان های بتنی در این زلزله ها ضمن اشاره به تلاش محققان کشور برای طراحی و ساخت ماهواره پیشبینی زلزله، توضیح داد: استفاده از روش های دورسنجی و ثبت تغییرات ما را به سمت ایجاد پیش نشانگرهای زلزله هدایت خواهد کرد، ولی در زمینه پیشبینی زلزله هنوز جهان به آن نرسیده است.
وی تصریح کرد: اجرا و طراحی و ساخت ماهواره آیات برای پیشبینی زلزله در چارچوب تفاهمنامه ای میان سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران و پژوهشگاه بین المللی زلزله است.
بیت اللهی ضمن اشاره به زلزله دو قلوی ترکیه- سوریه در ۶ فوریه ۲۰۲۳، با تکیه بر این که این دو زلزله در طول تاریخ زلزله نگاری دنیا منحصر به فرد و درس آموز است، اظهار نمود: بزرگای ۷.۶ و ۷.۷ این دو زلزله یکی از جنبه های منحصر به فرد این زلزله است؛ چون که زلزله اول با بزرگای ۷.۷ در ساعت ۴ و ۴۷ دقیقه صبح روز ۶ فوریه رخ داد؛ همانند زلزله بم ایران که در ساعت ۵ بامداد روز ۵ دیماه رخ داد که این زمان بدترین زمان برای رخداد زلزله است.
وی افزود: جنبه دیگر زلزله ترکیه آن است که ۹ ساعت بعد، زلزله دیگری در فاصله ۹۰ کیلومتری از رومرکز زلزله اول، به بزرگای ۷.۶ به ثبت رسید و بر اثر این زلزله، ساختمان هایی که در زلزله اول ترک برداشته بودند، ویران شدند.
بیت اللهی با اشاره به اینکه هر دو زلزله با بزرگای زیاد بودند، تصریح کرد: زلزله بم با بزرگای ۶.۷ و زلزله کرمانشاه با بزرگای ۷.۳ بوده است.
مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اینکه رومرکز این دو زلزله در کشور ترکیه در مناطقی با تراکم جمعیت کم رخ داده است، تصریح کرد: متاسفانه این زلزله در قسمت ترکیه در قسمت فقیرنشین ترکیه بوده که حدود یک میلیون و ۷۰۰ نفر از پناهندگان سوری در آن سکونت داشتند و شرایط برای تخریب و تشدید خسارت مساعد بوده و بنا بر اعلام وزیر کشور ترکیه، در این زلزله ها ۵۰ هزار و ۵۰۰ نفر کشته شدند و با عنایت به خسارات واردشده به کشور سوریه، از این رخداد لرزه ای بعنوان "فاجعه بزرگ قرن" یاد می شود.
وی، "زمان رخداد"، "فواصل زمانی و مکانی دو زلزله اصلی با بزرگای ۷.۷ و ۷.۶ (۹۰ کیلومتر فاصله مستقیم مکانی و ۹ ساعت و ۷ دقیقه فاصله زمانی"، "پسلرزه های نیرومند"، " مقادیر جنبش نیرومند ثبت شده و رفتارهای طیفی آنها"، "خصوصیات مورفولوژیکی مناطق"، "خصوصیات بسیار متفاوت خاک و ساختگاه" و "نوع ساخت وسازها" را از خصوصیات خاص رخداد زلزله های ۶ فوریه ترکیه نام برد.
۱۷ میلیون نفر تحت تأثیر زلزله های بزرگ قرن
بیت اللهی با اشاره به اینکه ۱۷ میلیون نفر تحت تأثیر این دو زلزله بودند، اظهار داشت: ۱۱ استان ترکیه این زلزله ها را احساس کردند، همینطور هر یک از این دو زلزله، پسلرزه های نیرومندی داشتند و در حالیکه رومرکز این زلزله در قهرمان ماراش ترکیه بوده است، ولی استان "هاتای" بالاترین خسارت را تحمل کرده است که به علت هم راستا بودن با گسل و خاک نرم آن است.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، صدمه دیدن ۱۲۱ سایت باستانی و فرهنگی، بی خانمان شدن یک میلیون و ۲۵۰ هزار نفر، تخریب راه آهن، گسیخته شدن فرودگاه هاتای و تخریب بخش زیادی از شبکه های آب و گاز را از دیگر تبعات این دو زلزله ذکر کرد و اضافه کرد: لیتولوژی متنوعی در اطراف منطقه رومرکز زلزله های قهرمان ماراش وجود دارد، بگونه ای که در بخش های غربی قهرمان ماراش سنگ آهک ها، تشکیلات در ارتباط با سنگ های آواری و سنگ های کربناته و در بخش های جنوبی قهرمان ماراش هم آبرفت های تفکیک نشده کواترنری، سنگ آهک، شیل و مارن، سنگ آهک پلاژیک و سنگ های آواری و کربناته و آواری قابل مشاهده می باشد.
ویژگی های زلزله ترکیه
بیت اللهی با اشاره به اینکه رومرکز زلزله ۶ فوریه ترکیه در محدوده منحصر به فردی رخ داده است، در اینباره توضیح داد: این محدوده در میان برخورد قاره – صفحات "عربی"، "اوراسیا" و "فرورانش صفحه اقیانوسی آفریقا" است و باعث شکل گیری ساختارهای تکتونیکی مختلفی شده که مهم ترین آن سامانه های گسلی شمال و شرق آناتولی، کمربندهای چین و راندگی و همینطور یکسری ساختارهای کششی و گسل های نرمال می باشد.
وی با اشاره به اینکه این ساختارهای کششی بیشتر در غرب فلات آناتولی و در سمت دریای اژه واقع شده اند، خاطرنشان کرد: گسل شمال آناتولی با درازای حدود ۱۵۰۰ کیلومتر و سازوکار امتداد لغز راستگرد و گسل شرق آناتولی با درازای حدود ۵۵۰ کیلومتر و سازوکار امتداد لغز چپگرد از مهم ترین ساختارهای تکتونیکی فعال در ترکیه است و از گذشته تابحال باعث رخداد زمینلرزه های ویرانگر زیادی شده اند.
به قول وی برخورد صفحات عربی و اوراسیا و حرکت راستگرد گسل شمال آناتولی و حرکت چپگرد گسل شرق آناتولی سبب شده تا فلات آناتولی به علت ایجاد تکتونیک فرار، به سمت غرب حرکت نماید.
این محقق حوزه مهندسی زلزله نرخ حرکت در امتداد گسل آناتولی شمالی را حدود ۲۴ میلیمتر در سال و در امتداد گسل آناتولی شرقی حدود ۱۰ میلیمتر در سال ذکر کرد و افزود: این اعداد نشان دهنده فعالیت بالای این سامانه های گسلی است. این در شرایطی است که گسل شمال تهران یک چهارم این عدد است و نشان از تنش زیاد بر روی گسل آناتولی دارد.
فریب دوره بازگشت زلزله
مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، ضمن اشاره به زلزله های تاریخی گسل آناتولی شرقی با تکیه بر این که نباید فریب سکون لرزه ای را بخوریم، اظهار نمود: عدم رخداد لرزه ای در گسل آناتولی شرقی در مدت زمان طولانی باعث شد تا مخاطرات آن به فراموشی سپرده شود.
بیت اللهی با بیان اینکه "گپ لرزه ای" خطرناک است؛ چون که زلزله های بزرگی را منجر می شود، اظهار داشت: گسل هایی مانند گسل شمال تبریز، شمال تهران، نیاوران، لویزان و مشا همچون زلزله های فعال ایران هستند که هم اکنون با سکون نسبی مواجهند و ما باید از زلزله اخیر ترکیه درس بگیریم.
وی به تنش های یک سال قبل زلزله ۶ فوریه ترکیه اشاره نمود و خاطرنشان کرد: بررسی های زلزله های ۵ روز قبل از رخداد زلزله ویرانگر ۷.۷ پازارچیک، از تاریخ اول تا ۶ فوریه ۲۰۲۳ نشان داده است که در این منطقه تعداد ۳۴ زمینلرزه در مدت ۵ روز پیش از زلزله، رخ داده و در روز ۵ فوریه هم به تنهایی تعداد ۸ زمینلرزه رخ داده است.
به نقل از ایشان، این زلزله ها هرچند در امتداد سازوکارهای تکتونیکی شناخته شده منطقه که رومرکزهای زلزله های ۷.۷ و ۷.۶ هم بر روی آنها واقع می شود، صورت گرفته است، اما فاصله آنها از رومرکز زلزله های ۷.۷ و ۷.۶ امکان تعیین زون بی هنجاری قبل از رویداد را فراهم نمی کند.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، افزود: همینطور ۴۰ رخداد در مدت زمان از ۵ روز قبل تا زمان وقوع زلزله اصلی، در امتداد گسل آناتولی شرقی و گسل "چارداک" و "مالاتیا" مکان یابی شده اند که در فاصله از ۳۰ تا ۲۰۰ کیلومتری رومرکز زلزله ها بوده اند؛ این که این زمینلرزه ها بعنوان "پیشلرزه" تلقی می شوند یا خیر، احتیاج به فهم رژیم مرسوم لرزه خیزی چند ماه اخیر این منطقه دارد و لازمه آن داشتن کاتالوگ زلزله های منطقه است. اما تمرکز و رخداد ۴۰ خردلرزه در خلال پنج روز تا زمان وقوع زلزله اصلی نکته مهمی است، بخصوص آنکه روی همان گسله های مسبب زلزله های اصلی ۶-۲-۲۰۲۳ قرار می گیرند.
بیت اللهی با اشاره به اینکه به مرور از شدت پس لرزه ها کاسته شده است، اظهار داشت: انتظار می رود تا ۲ سال آینده رخداد پس لرزه ای در این منطقه ادامه داشته باشد، هرچند که به مرور از تعداد و بزرگای آنها به نحو محسوسی کم می شود.
وی افزود: با گذشت بیشتر از دو ماه از رخدادهای سترگ لرزه ای قهرمان ماراش ترکیه، تعداد ۲۷ هزار و ۲۰۸ پس لرزه توسط شبکه لرزه نگاری ترکیه ثبت شده که تعداد ۱۵ هزار و ۵۵۳ رخداد (۵۷ درصد) در بازه بزرگی ۲ و کوچکتر از ۲، تعداد ۸ هزار و ۸۴۳ پس لرزه ( ۳۴.۵ درصد) در بازه بزرگی بین ۲ تا ۳، تعداد ۲ هزار و ۳۳۴ پس لرزه (۸.۶۵ درصد) با بزرگی بین ۳ تا ۴ و تعداد ۴۴۲ پس لرزه ( حدود ۱.۶ درصد) از کل رخداد پسلرزه ای بزرگی بین ۴ تا ۵ را داشته اند.
بیت اللهی تصریح کرد: همینطور تعداد ۳۴ پس لرزه با بزرگای ۵ تا ۶ و تعداد ۲ پس لرزه با بزرگای بین ۶ تا ۷ بوده اند.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب