استاد گیاه شناسی دانشگاه تهران مطرح كرد
برداشت سولفات سدیم از دریاچه میقان از علل نابودی این تالاب
به گزارش هوا فضا استاد گیاه شناسی دانشگاه تهران ضمن اشاره به برخی سودجویی های سوداگران و مخربان محیط زیست، اظهار داشت: برداشت سولفات سدیم توسط این افراد از دریاچه میقان اراک به نابودی این تالاب منجر گردیده است.
به گزارش هوا فضا به نقل از ایسنا، دکتر حسین آخانی در سخنرانی علمی خود با مبحث «شگفتی های بیابان های ایران» با بیان اینکه دریاچه ارومیه به دلیل شوری فراوان همچون تالاب های بیابانی بشمار می رود، اظهار نمود: تالاب های بیابانی و شبه بیابانی ایران در خطرترین و صدمه پذیرترین زیست بوم های دنیا هستند به نحوی که فقط طی ۳ دهه اغلب آنها به بی رحمانه ترین شکل نابود شده اند.
نابودی ذخایر ژنتیکی بیابان های ایران با شترگردانی
وی ضمن اشاره به شتر گردانی در بیابان هایی بدون پوشش گیاهی اضافه کرد: وجود گله های بزرگ شتر در بیابان هایی که هیچ پوشش گیاهی ندارد به نابودی ذخایر ژنتیکی منجر می شود، هم چنین سفر به مناطق بیابانی با ماشین آفرود از دیگر علل نابودی این بیابان هاست که در اینباره باید چاره ای اندیشیده شود.
این استاد گیاه شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه بیابان های ایران محلی برای گذر کاروان مواد مخدر است، اظهار داشت: در سالهای اخیر تالاب های بیابانی به بیابان های مرگ تبدیل گشته اند. زمانی تالاب بختگان در فارس زیباترین و پر آب ترین تالاب کشور بود که مرکز تنوع جنس گیاهی سالیکورنیاست، اما در سالهای اخیر این تالاب به بیابان تبدیل شد.
دکتر آخانی با اعتقاد به اینکه بیابان های ایران جزو کم شناخته ترین های بیابان های دنیاست، افزود: تحقیقات زیادی در مورد بیابان های ایران انجام نشده است و متأسفانه کسی حاضر به سرمایه گذاری درباره تحقیقات بیابانی نیست، این در شرایطی است که ناشناخته های بسیاری در بیابان های ایران وجود دارد، بعنوان مثال در ماسه زارهای ریگ جن جنگل انبوه C۴ طاق دیده شده است. این جنگلها در این سال ها به واسطه گردشگری با آفرود درحال نابودی است، در حالیکه هنوز در هیچ کتاب و مقاله علمی در مورد آنها گزارشی نیست.
وجود حیات جانوری به رغم نبود حیات گیاهی در کویر لوت ایران
وی با بیان اینکه در جای جای کویر لوت حیات وجود دارد، اضافه کرد: این در شرایطی است که عده ای معتقد بودند که در لوت حیاتی نیست. اما در کمال تعجب حیات جانوری به رغم نبود حیات گیاهی دیده می شود. من در سومین سفر خود به این بیابان به دنبال منبع کربن برای جانوران بیابانی بودم که دریافتم بخش عمده این منبع از خارج از لوت تأمین می شود.
این استاد گیاه شناسی دانشگاه تهران در ادامه توضیح داد: لاشه های پرندگانی که از خارج وارد کویر لوت می شوند، سپس خوراک روباه شنی می شوند و بدین ترتیب این جانور به حیات خود در بیابان ادامه می دهد.
دکتر آخانی با بیان اینکه زیباترین و مرتفع ترین تپه های ماسه ای جهان را در کویر لوت می بینیم، اظهار داشت: در کویر گیاهانی چون درختچه های اسکنبیل دیده می شود که گاهی تا کیلومترها گیاه دیگری در آن شرایط دیده نمی گردد.
کوه های مریخی چابهار از زیباترین نمونه های فاقد پوشش گیاهی
وی ادامه داد: در بیابان لوت محیط های شبه تالابی بی نهایت زیبایی به چشم می خورد که کمتر کسی در مورد آنها پژوهش کرده است.
این استاد گیاه شناسی دانشگاه تهران کوه های مریخی و مارنی را از دیگر زیبایی های بیابانی در ایران برشمرد و اضافه کرد: کوه های مریخی در چابهار از زیباترین نمونه های آن است که فاقد هر گونه پوشش گیاهی است.
دکتر آخانی با بیان اینکه بیابان های ایران از نظر حیات جزو متنوع ترین هاست، اظهار داشت: از علل آن وجود شرایط مناسب برای تکامل خیلی از گیاهان و جانورانی که توانسته اند در این محیط های سخت خویش را سازش دهند.
وی ضمن اشاره به وجود پستاندارانی چون یوزپلنگ، گورخر ایرانی و روباه شنی در بیابان های ایران، تصریح کرد: هم چنین طیف وسیعی از خزندگان، جوندگان، عنکبوتیان و حتی برخی از پرندگان خاص در بیابان های ایران دیده می شود که هر کدام خویش را با شرایط بیابانی وفق داده اند. خیلی از شاخه های قدیمی مارها و مارمولک هایی در بیابان های ایران دیده می شود به عبارتی بیابان های ایران ذخیره گاه مهمی از نادرترین خزندگان و پرندگانی نظیر زاغ بور هستند.
شناسایی ۱۶۶ گونه بی مهره و ۱۶۷ گونه مهره دار در کویر لوت
این استاد گیاه شناسی دانشگاه تهران اضافه کرد: برپایه نتایج پژوهشی اولیه تیم تحقیقاتی لوت که توسط خودم برنامه ریزی شده بود، در لوت ۱۶۶ گونه بی مهره و ۱۶۷ گونه مهره دار شناسایی شد.
دکتر آخانی با بیان اینکه در بیابان های ایران متنوع ترین و زیباترین گیاهان «ایرانی- تورانی» وجود دارند، اظهار داشت: گیاهانی در بیابان های ایران وجود دارند که خویش را با شرایط سخت سازش داده اند و علاوه بر آن که از زیباترین گیاهان دنیا هستند، سازش های منحصر به فرد ساختاری و عملکردی در آنها تکامل پیدا کرده است.
وی ضمن اشاره به وجود گونه گیاهی بومی کویر توران و ابرقو از جنس کاروگزیلون (Caroxylon abarghuense) در بیابان های ایران، خاطرنشان کرد: نزدیک ترین خویشاوند به این جنس در آفریقای جنوبی است و به عبارتی این گیاه مهم ترین حلقه باقی مانده از گذشته های دور است که به شدت درحال انقراض است.
ایران متنوع ترین کشور در خاورمیانه از نظر وجود گونه های گیاهی شوررست
این استاد گیاه شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه کویرهای ایران جزو با نمک ترین کویرهای جهان است، اضافه کرد: ایران با ۲۷ میلیون هکتار خاک شور در خاورمیانه بیشترین خاک های شور را دارد و از نظر تنوع گونه های گیاهی شوررست متنوع ترین کشور منطقه است.
دکتر آخانی با بیان اینکه برپایه نتایج بررسی ها ۵۲۸ گونه شورپسند و مقاوم به شوری در ایران یافت می شود، افزود: این تعداد به ۲۳۰ جنس و ۵۶ تیره متعلق می باشد.
وی با بیان اینکه گیاه گز جزو گیاهان بانمک بشمار می رود، تصریح کرد: این گیاه غده هایی دارد که نمک را از ریشه گرفته و در برگ ها به خارج پمپاژ می کند. در عین حال ایران مرکز تنوع و تکامل خیلی از مهم ترین شاخه های گیاهان گوشتی تیره اسفناجیان است. برای نمونه ایران با داشتن ۱۰ گونه و زیر گونه از جنس «سالیکورنیا» در دنیا مقام نخست را دارد.
بیابان های ایران جزو داغ ترین و پرآب ترین بیابان های جهان
این پژوهشگر زیست بوم های بیابانی اظهار داشت: بیابان های ایران جزو داغ ترین بیابان های جهان است و کویرهای ایران بخصوص لوت قطب گرمایی کره زمین به حساب می آید. تحقیقات بسیار و سنجش از راه دور هم نشان داده است هیچ جای دنیا داغ تر از کویر لوت نیست، به نحوی که میزان دمای سطح زمین کویر لوت در ۵ فروردین ماه که با دماسنج لیزری اندازه گیری شده، ۷۸.۲ سانتی گراد بوده است.
دکتر آخانی افزود: برپایه مطالعات دیگر و اندازه گیری دما از راه سنجش از راه دور در سال ۲۰۱۸ میزان حرارت این بخش از کره زمین ۸۰.۸۳ درجه سانتی گراد بود، البته این احتمال وجود دارد درجه حرارت سطح زمین در تابستان در این منطقه در بعضی نقاط به ۱۰۰ درجه سانتی گراد هم برسد.
وجود آب در داغ ترین نقطه لوت
وی با بیان اینکه کویرهای ایران جزو پرآب ترین های بیابان های جهان است، اضافه کرد: برپایه بررسی کرینسلی که از نیروی هوایی آمریکا در مناطق بیابانی ایران در دهه ۶۰ انجام شده است، حدود ۶۰ چاله بیابانی، تالاب یا دق در ایران مرکزی معرفی شد(چاله های بیابانی یا چاله آبگیر براثر سیلاب و جریان آب های سفره های زیرزمینی ایجاد می شود).
دکتر آخانی اظهار داشت: ما در مسافرت علمی خود در داغ ترین نقطه لوت در عمق ۸۰ سانتی متری به آب رسیدیم.
این استاد گیاه شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه جازموریان تالابی است که یک جانور سخت پوست با نام میگوی سروزغی (Triops) زندگی می کند که تا سالهای اخیر آنرا فسیلی زنده با قدمت ۲۵۰ میلیون سال می دانستند، با اینکه اخیراً متوجه شده اند که همین جانور چندین گونه پنهان دارد.
کشف میگوی جدید در یکی از دریاچه های کویر لوت ایران
دکتر آخانی ضمن اشاره به وجود دریاچه فصلی در کویر لوت اضافه کرد: در یکی از این دریاچه ها ما در مسافرت علمی خود موفق به کشف یک میگوی جدید (Phallocryptus fahimii) شدیم. راز بقای چنین موجود آبزی در وسط بیابان این است که کیست های آن می توانند مانند آرتمیا سال ها در زیر خاک زنده بمانند و بمحض بارندگی مجدداً زندگی عادی خویش را آغاز کنند.
وی با بیان اینکه بیابان های ایران C۴ ترین ها در جهان است، تصریح کرد: در بیابان های ایران ۳۳۵ گونه گیاهی چهار کربنه داریم. ایران تنها جای دنیا است که چنین گونه گیاهی از جنس منجی (Bienertia) در شوره زارهای آن است که قادر به انجام فتوسنتز در یک سلول است. این نوع فتوسنتز که برای اولین بار در دو گونه از ایران آسیای میانه کشف شد، خیلی از باورهای قدیمی در مورد گیاهان چهارکربنه را تغییر داد.
این استاد گیاه شناسی دانشگاه تهران توضیح داد: گیاهان چهار کربنه با کاهش دی اکسید کربن کره زمین و افزایش دما حدود ۲۵ تا ۳۵ میلیون سال پیش منشا گرفتند. این گیاهان با کارآیی بالای مصرف آب که تا دو برابر گیاهان سه کربنه هستند، اهمیت بسیاری در پوشش های گیاهی مناطق گرم و خشک دارند.
بیابان های ایران جزو گچی ترین بیابان های جهان
دکتر آخانی با بیان اینکه بیابان های ایران جزو گچی ترین بیابان های جهان هم هستند، اظهار داشت: چون بخش عمده ایران مرکزی منطقه رسوبی است، این مناطق از زیر دریا خارج شده است و رسوب گذاری نمک و گچ را داشته ایم و طبق آمارها، ایران با ۹۰۰ میلیون تن گچ بیشترین معادن گچ دنیا را دارد.
وی با بیان اینکه وجود گچ در ایران سبب گشته است تا تنوع گیاهان گچ دوست در بیابان های ایران زیاد شود، تصریح کرد: در بیابان های ایران بعد از فرسایش سازندهای گچی در لوت لایه ای از گچ در معرض است که مانند مرواریدهای سفید کف زمین را فرش کرده اند.
این استاد گیاه شناسی دانشگاه تهران اضافه کرد: از خاک لوت مرکزی نمونه برداری شده به درصد ۸۱.۹۶ گچ پی بردیم.
دکتر آخانی با بیان اینکه با استناد به نتایج پژوهش های انجام شده بیشترین تنوع گیاهان گچ پسند دنیای قدیم در ایران با ۳۴۵ گونه گچ رُست و ۱۰۴ گونه گچ دوست انحصاری یافت شده است.
منبع: aero-space.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب