هشدار محققان به مسافران خزر ؛
جریان هایی كه حتی قهرمانان المپیك شنا به مقابله با آن قادر نیستند
معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی با اشاره به اینكه جریان های شكافنده در همه آب های شمال و جنوبی كشور وجود دارد، با تاكید بر اینكه این جریان ها خطرناك و كشنده است، اظهار داشت: شناگرانی كه در این جریان ها گیر می افتند، هیچگاه با آن مقابله نكنند.
به گزارش هوا فضا به نقل از ایسنا، جریان های شکافنده، جریان های کم عرض و قدرتمندی هستند که هنگام شکست موج و بازگشت آب به سمت دریا از ناحیه نزدیک خط ساحلی به طرف دریا گسترش می یابند. این جریان ها معمولا به صورت یک محدوده قابل رؤیت از آب متلاطم ظاهر می شوند.
به قول محققان پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، جریان شکافنده درست مثل یک بادبزن است که گردن و یا دسته بادبزن به سمت ساحل بوده و پهنه آن در آب قرار دارد و مشخصه اصلی آن هم رنگ روشن و کفاب روی آب است. در قسمت بدنه باریک انرژی و قدرت آب بسیار زیاد است که به تدریج وقتی به پهنه آن می رسد، نیرویش کمتر می شود.
سرعت متوسط جریان های شکافنده حدود ۰.۵ متر بر ثانیه است، ولی سرعت جریان های شکافنده قوی امکان دارد تا حدود ۲ متر بر ثانیه برسد. جریان های شکافنده به علل متفاوتی می تواند ایجاد شود، اما نکته مشترک در همه موارد یک چیز است؛ "شکست موج و حرکت آب به سمت دریا".
این جریان ها در محدوده آب کم عمق ساحلی ایجاد می شود و هر ساله در آب های ساحلی ایران در دریای خزر سبب مرگ تعداد زیادی از شناگران می شوند. بگونه ای که به قول دکتر علیزاده، معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی، حتی قهرمانان شنای المپیک قادر به مقابله با این جریان ها نیستند و زمانی که در این جریان آبی گرفتار می شوند، هیچگاه نباید با آن جنگید؛ بلکه باید اجازه داده شود که آب فرد را به سمت دریا حرکت دهد و بعد از آن به صورت مورب به سمت ساحل حرکت کنند.
جریان هایی که از ۷۰ سال قبل شناخته شدند
دکتر حمید علیزاده، معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه اقیانوس شناسی و علوم جوی در گفتگو با ایسنا، اضافه کرد: جریان های شکافنده یا جریان های برگشتی در محیط های دریایی، دریاچه ای و اقیانوسی در نزدیک ساحل ایجاد می شوند.
وی بیان اینکه این جریان ها، جریان های عمود بر ساحل هستند که بیشتر در مناطق ساحلی در نواحی کم عمق کمتر از ۵ تا ۱۰ متر ایجاد می شود، اظهار نمود: محققان حوزه های اقیانوس شناسی از دهه ۵۰ میلادی (۷۰ سال گذشته) می دانستند که این جریان ها وجود دارند و مشکلاتی را برای شناگران ایجاد خواهند کرد و از دهه ۶۰ میلادی مبانی ریاضی و علل رخداد این جریان ها روشن شد.
علیزاده با اشاره به اینکه ایجاد این جریان ها بر مبنای پارامترهای خاصی است، افزود: مهمترین پارامترهای ایجاد جریان های شکافنده شامل "شکست موج"، "زاویه شکست موج" و "ناهمواری بستر در منطقه کم عمق ساحلی" است و این سه عامل بیشترین اثر را در ایجاد این جریان ها دارد.
معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، تصریح کرد: احتمال رخداد این جریان ها در مناطقی با شیب بسیار کم مانند سواحل شرق خزر چون منطقه "گمیشان" در استان گلستان و یا در مناطقی که حالت خلیج دارد، بسیار اندک است؛ از این رو احتمال رخداد این پدیده در "خلیج گرگان" و "تالاب انزلی" خیلی کم است.
وی افزود: ولی در مناطقی با شیب مناسب به سمت دریا شاهد پدیده جریان های شکافنده هستیم؛ ازاین رو این جریان ها در کلیه سواحل دریای خزر به جز در بخش جنوب شرقی که اهمیت این جریان ها کاسته می شود، وجود دارد.
علیزاده با تاکید بر اینکه جریان های شکافنده زمانی که تشدید می شوند، بسیار پر قدرت می شوند، خاطرنشان کرد: بخصوص وقتی ارتفاع موج زیاد می شود و دریا حالت نیمه طوفانی و طوفانی داشته باشد، قدرت جریان های برگشتی آب افزایش می یابد.
وی با اشاره به اینکه جریان های برگشتی به قدری پرقدرت هستند که حتی شناگران ماهر المپیکی قادر به مقابله با آن نیستند و آب آنها را به سمت دریا می کشاند، خاطر نشان کرد: در مقابله با جریان های شکافنده قدرت و سرعت شناگر بی اثر است و حتی شناگران ماهر نباید با این جریان ها مقابله و مقاومت کنند.
بادبزن هایی که شناگران را به دریا سوق می دهند
معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی در پاسخ به این سؤال که چگونه می توان جریان های برگشتی را شناسایی کرد، توضیح داد: در نواحی مرتفع ساحلی بخصوص در سواحل مرتفع مکران می توان به وضوح این جریان ها را مشاهده کرد؛ چون که در این سواحل صخره های مرتفعی وجود دارد که اگر از بالای این صخره ها به دریا نگریسته شود، حالتی همانند بادبزن مشاهده می شود که دسته آن در خشکی قرار دارد و بخش پهن آن در دریا قرار دارد و در کانالی، آب از ساحل به سمت دریا در جریان است.
وی با اشاره به اینکه هر چه این آب از سمت ساحل به دریا می رود در منطقه وسیعی پخش می شود، اظهار نمود: رنگ این آب نسبت به آب دریا متفاوت و حاوی مقادیر زیادی کف است. بر مبنای آن می توان از روی تفاوت رنگ، این جریان ها را تشخیص داد.
علیزاده افزود: به جز غرب مازندران که دارای سواحل قلوه سنگی است، سواحل شمال کشور ماسه ای است و اگر شرایط خاصی برقرار باشد، این جریان ها سبب تشکیل خط ساحلی شبیه هلال هایی با قطر ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر می شوند و زمانی که دو هلال با یکدیگر برخورد می کنند، نوک هلال جایی است که جریان شکافنده تشکیل شده و این عارضه را در سطح آب ایجاد کرده است.
وی با تاکید بر اینکه شناگران برای وارد شدن به دریا نیاز است تا از مناطق استفاده کنند، افزود: با توجه به مکانیزم عملکردی جریان شکافنده، شناگران هیچگاه تصور نکنند که اگر در رودخانه قادر به شنا می کنند و دارای قدرت بدنی بالایی هستند، می توانند با جریان های شکافنده از راه شناکردن مقابله کنند. این افراد باید بدانند که در صورت گیر افتادن در این جریان ها هیچگاه با آن مقابله نکنند و مسیر خویش را برعکس جریان های شکافنده، برنگردانند.
علیزاده، با اشاره به بهترین روش شنا کردن در صورت گیر افتادن افراد در جریان های شکافنده، افزود: افرادی که در جریان های برگشتی دریا گیر می افتند، لازم است تا مقداری خویش را در جریان آب رها کنند و کمی که به سمت دریا بروند و سپس به صورت مورب به سمت ساحل شنا کنند.
این محقق حوزه علوم اقیانوسی تصریح کرد: گیر افتادن در جریان های شکافنده و کانال آن خطرناک و کشنده است.
جریان های شکافنده میهمان همیشگی دریاها
معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی با تاکید بر اینکه جریان های شکافنده در همه فصول و ماه های سال در محیط های دریایی وجود دارند، اظهار داشت: از آنجایی که از اواخر خرداد تا اواخر شهریور مردم بیشتر به دریا می روند، جریان های شکافنده بیشتر محسوس می شوند و متاسفانه بیشترین مرگ و میر ناشی از گیر افتادن مردم در جریان های برگشتی در فصل گرما صورت می گیرد.
وی تصریح کرد: ایجاد این جریان ها وابسته به موج است و در صورتیکه مقدار موج بیشتر باشد، قدرت این جریان ها هم بیشتر و هر چه ارتفاع موج کمتر، قدرت آن کمتر است.
علیزاده افزود: همینطور هر چه حرکت موج به سمت ساحل عمودتر باشد، این جریان ها تشدید می شوند و خیلی از موارد غرق شدن مردم در دریای خزر ناشی از جریان شکافنده است، ولی در دهه ۵۰ خورشیدی به علت کاهش تراز آب در دریای خزر، یکسری ساخت و سازهایی در سواحل خزر رخ داد و به علت وجود این سازه ها در زیر آب بعضی از شناگران با این سازه ها برخورد می کنند و گرفتار عارضه هایی شوند.
وی اظهار نمود: علاوه بر آن مطالعات ما و سایر مراکز پژوهشی و تحقیقاتی نشان داده است که گاهی اوقات بخصوص در سواحل جنوبی خزر در زمان مواج شدن دریا دو تا ۳ تپه ماسه ای کوچک ناپایدار در آب های کم عمق خزر تشکیل می شود و بعضی از افراد پای خویش را بر روی این تپه های ناپایدار می گذارند و به صورت ناگهانی این تپه از هم گسسته می شود و در شرایطی که فرد تصور می کرده که در منطقه کم عمق است، با متلاشی شدن تپه این منطقه به منطقه عمیق تبدیل خواهد شد و آب تا حدود نیم متر آنها را به سمت ته دریا می کشاند.
علیزاده، دلیل متلاشی شدن این تپه را وجود فضای خالی بین دانه های ماسه دانست و اظهار داشت: زمانی که فشار روی تپه ها وارد شود، به ناگهان متلاشی می شوند.
معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی با اشاره به اینکه این جریان ها علاوه بر دریای خزر در آب های جنوبی، حوضه مکران و آب های اقیانوسی وجود دارد، خاطرنشان کرد: در دنیا توسط تابلوهایی هشدارهای لازم به مردم داده می شود.
منبع: هوا فضا
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب