عضو اندیشكده علم مركز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت خبر داد
سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از 1401 اجرائی می شود
به گزارش هوا فضا استاد پژوهشگاه دانش های بنیادی اظهار داشت: سند الگو از سال آینده مبنای برنامه ها و سیاست گذاری های کشور همچون برنامه های پنج ساله توسعه و دیگر اسناد توسعه راهبردی همچون نقشه جامع علمی کشور قرار می گیرد.
به گزارش هوا فضا به نقل از ایسنا، محمدمهدی شیخ جباری در دهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مقاله خودرا با عنوان جایگاه تبادلات علمی و نخبگانی بین المللی در سند الگو ارائه کرد.
عضو اندیشکده علم مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که مقاله خودرا در سالن شماره یک کنفرانس ارائه کرد، اظهار داشت: سند الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت بعد از بحث و بررسی های گوناگون در سطوح مختلف و بعد از تبیین مبانی نظری الگو و ارائه چشم اندازی در افق ۵۰ سال کشور، در ۶۰ تدبیر تدوین شده است. مقرر است که سند الگو از سال آینده مبنای برنامه ها و سیاست گذاری های کشور همچون برنامه های پنج ساله توسعه و دیگر اسناد توسعه راهبردی همچون نقشه جامع علمی کشور قرار گیرد.
وی افزود: از این ۶۰ تدبیر چند تدبیر خصوصاً تدبیر شماره ۱۲ به پیشرفت علم در کشور می پردازد. متن تدبیر ۱۲ بدین شرح است: «گسترش تعامل فکری و تبادل علمی بلندمدّت و پایدار نخبگان و مؤسّسات علمی کشور در عرصه‌ی بین المللی و حضور فعّال در هنجارسازی های فراملی و بهره گیری از شبکه‌ی جهانی دانایی».
این تدبیر به جایگاه و اهمیت حضور و بروز در عرصه جهانی علم اختصاص دارد که البته از خاستگاهی عمیق و وثیق در فرهنگ دینی و ملی فرهنگ اسلامی - ایرانی برخوردارست. در فرهنگ اسلامی-ایرانی ما، علم به خودی خود و فارغ از آثار و تبعات مادی آن که البته غیر قابل انکارند، موضوعیت دارد و همین طور در حدیث نبوی هم به فرا جغرافیایی و فرا دینی بودن علوم تاکید شده است.
شیخ جباری اضافه کرد: علم یک نهاد مهم اجتماعی است. نهاد علم مانند نهادهای دیگر نظیر دین و فرهنگ و سنت، روشها، دستگاهها و نظامهای خودرا دارد و جنبه‌ی اجتماعی علوم و فرهنگ و روابط کاری «جامعه‌ی علمی» بخش مهم و بزرگی از نهاد علم است. جامعه علمی بنا به تعریف به مرزهای متعارف جغرافیایی و سیاسی محدود نمی گردد اما می توان آنرا به یک کشور یا یک حوزه علمی خاص تخصیص داد.
عضو اندیشکده علم مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت اشاره کرد: در نهاد علم، سه بخش قابل تمیز هستند ساختمان و ساختار علوم (نحوه‌ی تکوین، استدلال و استنتاجات و فرمول بندیهای علمی)، بخش یا بعد اجتماعی (ساختار جامعه علمی روابط مورد وفاق در آن و نقش اجماع در رد یا قبول نظریات علمی) و البته بخش و بعد فردی علم (دیدگاههای ممکن نسبت به علوم و مثلا اینکه علوم به ذات برای خود باارزش هستند). این سه بخش باید در تعاملی سازنده با یکدیگر قرار گیرند که موجب رشد و پیشرفت در علوم شوند. بعلاوه برای پیشرفت در علوم، نهاد علم باید در ارتباط و تعاملی سازنده با سایر نهادهای اجتماعی باشد. از این منظر این تدبیر بیشتر به بخش اجتماعی نهاد علم می پردازد. اهمیت و جایگاه نهاد علم، به معنایی که در بالا گفته شد، در مقدمات، اصول و مبانی سند الگو آمده و قصد ما در اینجا پرداختن به آن نیست. بلکه در اینجا بدان می پردازیم که چگونه این تدبیر می تواند به رساندن نهاد علم به جایگاهی در تراز این سند موثر واقع شود.
وی افزود: برای تبیین این تدبیر و ارائه راهکارهای عملی باید بدانیم که از این منظر نقطه شروع مان کجا بوده و کجا ایستاده ایم. ابتدا لازم است مروری اجمالی بر تاریخ کوتاه علوم جدید به مفهوم امروزین آن در ایران داشته باشیم. این تاریخ از دارالفنون شروع می شود و به دانشسرای عالی و سپس به دانشگاه تهران می رسد. به تدریج و طی بیش از ۸۵ سال دانشگاههای مختلفی در جای جای کشور شکل گرفته اند. در این دوران چهار نسل از اساتید در دانشگاهها به چشم می خورند. اساتید نسل اول عمدتاً تمام دوره تحصیل دانشگاهی را در خارج از کشور طی کرده بودند و بیشتر آنها بلافاصله بعد از دکتری به ایران بازگشته و در دانشگاهها مشغول تدریس شدند. نسل دوم اما غالبا دوره کارشناسی را در داخل و پس از آنرا تا دکتری در خارج طی کرده بودند اما مانند نسل اول بلافاصله بعد از دکتری به کشور بازگشته بودند.
شیخ جباری اضافه کرد: بعد از انقلاب و تا اواسط دهه هفتاد، حدود ۲۵ سال پیش، اعضاء علمی دانشگاههای کشور این دو نسل و غالباً دانش آموختگان دانشگاه های اروپایی و آمریکایی بودند. بعد از تشکیل دوره های دکتری در کشور، به تدریج سهم دانش آموختگان از دانشگاه های داخل کشور بعنوان هیأت علمی دانشگاه ها بیشتر شد. نسل سوم اساتید دانشگاهها تلفیقی از افرادی که بعد از دوره کارشناسی و یا ارشد به خارج رفته بودند و با ستاندن دکتری و شاید گاهی یک دوره پسادکتری به کشور بازگشته بودند و یا کسانی که تمام دوره تحصیل را در داخل گذرانده بودند، بود. به تدریج این ترکیب به نفع دسته دوم، دانش آموختگان داخل، بیشتر شد.
وی اظهار داشت: در نسل چهارم که از حدود اوایل دهه ۱۳۹۰ آغاز می شود، اکثریت غالب اعضای هیات علمی دانشگاهها از دانش آموختگان داخل هستند. در دو نسل اول کسانی که تجربه پژوهش مستقل در خارج کشور را داشتند اندک بودند. در نسل سوم و چهارم کسانی که تجربه پژوهش مستقل تر (عمدتا در قالب دوره های پسادکتری) در خارج داشتند یا دارند بیشتر گشته اما هنوز تعداد (درصد) اعضای هیات علمی که بعد از دوره دکتری و پیش از آغاز به کار بعنوان هیات علمی دوره های پسادکتری را، که فرصتی برای کسب تجربه پژوهشی بیشتر و کسب استقلال علمی-پژوهشی است، گذرانده اند در تراز مطلوب و بین المللی نیست.
عضو اندیشکده علم مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت اظهار نمود: بعد از تشکیل دوره های دکتری و از حدود ۲۰ سال پیش پژوهشهای علمی در کشور و این ایده که نتایج تحقیقات باید در سطح بین المللی ارائه و در سطحی حداقلی (عموما بصورت چاپ مقالات در مجلات بین المللی) مورد پذیرش قرار گیرند، نضج گرفت و امروز در مجموعه علمی و دانشگاهی کشور به امری جاافتاده و معمول تبدیل گشته است. به رغم این و رشد کمی قابل توجه بروندادهای علمی کشور، تبادلات و همکاریهای علمی در سطح ملی و بین المللی هنوز بصورت متناسبی رشد نکرده است. بااینکه در حدود ۱۵ سال قبل بده-بستانها و همکاریهای علمی در سطح ملی رشد خوبی داشته اما به جایگاه مناسب و البته مطلوب خود نرسیده و در سطح بین المللی بمراتب عقب تر هستیم.
وی اشاره کرد: ارتباطات علمی باید توسط موسسات علمی و دانشگاهها و انجمنهای علمی کارسازی و اجرا شود و نقش دستگاه های دیگر مانند وزارت علوم باید به بسترسازی و هماهنگی و تشویق و ترغیب محدود شود. چند راهبرد و راه حل را نیز باتوجه به نیاز به هماهنگ سازی بین وزارتخانه های مرتبط ارایه داده و سفارش به ایجاد معاونت بین الملل و ارتباطات و تبادلات علمی در سطح معاونت علمی رئیس جمهور و همین طور ایجاد معاونت بین الملل و ارتباطات و دیپلماسی علمی در وزارت خارجه و وابسته های علمی در نمایندگیهای کشور در خارج با ماموریت ویژه کردیم.
بنا بر اعلام روابط عمومی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، شیخ جباری در آخر اشاره کرد: لازم است که برای تحقق این مهم در اسناد بالادستی و برنامه های ادواری توسعه و پیشرفت کشور که ذیل سند الگو تدوین خواهند شد بخش ویژه ای به گسترش تبادلات علمی بین المللی اختصاص پیدا کند و در امتداد مطالبی که در این نوشتار عنوان شد در آنها اهداف مقطعی در این عرصه تعریف و راهکارهای مناسب و نحوه سنجش و پایش نیل به این اهداف دیده شوند.
منبع: aero-space.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب